Cách kiểm tra máy tính đang sử dụng chuẩn UEFI hay Legacy
Nguyễn Dương 07-06-2024Đối với những máy tính đời cũ, quản lý mainboard qua BIOS (Legacy) với ổ cứng phân vùng định dạng MBR, việc ghost lại máy khá đơn giản thông qua chương trình Ghost. Còn với những máy tính đời mới hơn, quản lý mainboard qua UEFI với ổ cứng phân vùng định dạng GPT thì việc ghost lại máy phức tạp hơn.
Trong bài viết này chúng ta sẽ tìm hiểu về chuẩn BIOS và UEFI để hỗ trợ việc sửa chữa máy tính được hiệu quả nhé.
1. BIOS LÀ GÌ?
BIOS là viết tắt của từ Basic Input - Output System hay còn gọi là hệ thống đầu vào - đầu ra cơ bản. BIOS là một nhóm lệnh được lưu trữ trên một chip firmware nằm ở trên Mainboard của máy tính. Nhiệm vụ của BIOS là quản lý Mainboard, kiểm soát các chức năng cơ bản của các linh kiện máy tính như:
- Đọc thứ tự ổ cứng để khởi động các hệ điều hành, hiển thị tín hiệu lên màn hình…
- Tùy chỉnh trong BIOS để làm các việc như: thay đổi thứ tự ổ đĩa khi khởi động, theo dõi nhiệt độ, tốc độ quạt, ép xung, khóa máy…
- Kết nối và chạy trình điều khiển driver cho các thiết bị ngoại vi như chuột, bàn phím, usb…
Khi bật nguồn máy tính thì chương trình trong BIOS được khởi động đầu tiên, sau đó mới khởi động hệ điều hành. BIOS sẽ kiểm tra xem các linh kiện máy tính có hoạt động không rồi giao cho hệ điều hành kiểm soát.
2. UEFI LÀ GÌ?
UEFI là viết tắt của từ Unified Extensible Firmware Interface được phát triển bởi Intel nhằm giải quyết các nhược điểm của BIOS cũng như sẽ thay thế dần chuẩn BIOS đã quá cũ kỹ. UEFI mạnh mẽ hơn so với BIOS rất nhiều và nó thực sự có ích với các công việc như Overclock.
Ưu điểm của UEFI so với BIOS
- BIOS chỉ hạn chế xử lí ở mức 16bit và địa chỉ hóa bộ nhớ là 1MB. Còn UEFI có khả năng xử lí 32bit và 64bit, cho phép người dùng sử dụng nhiều Ram hơn để địa chỉ hóa xử lý nhiều việc phức tạp hơn. UEFI được thiết kết với cấu trúc riêng biệt và dùng cấp driver cho các bộ phận một cách độc lập.
- MBR là chuẩn ổ cứng tương ứng với chuẩn BIOS, MBR giới hạn 4 phân vùng chính cho mỗi ổ đĩa và kích thước đĩa có thể khởi động chỉ đạt ở mức 2.2TB. UEFI dùng bảng phân vùng GUID và sử dụng Globally Unique ID để địa chỉ hóa những phân vùng và cho phép khởi động ổ cứng lên tới 9.4 Zb.
- UEFI vẫn tiếp tục hỗ trợ những phần mở rộng cũ ví dụ như ACPI nhưng không phụ thuộc vào môi trường 16bit. Trước đây, nếu xảy ra lỗi không nhận Ram thì BIOS sẽ phát ra tiếng kêu "bíp" thì thay vào đó trên chuẩn mới những phần mở rộng trong UEFI có thể kiểm tra các bộ phận tốt hơn.
- UEFI là chuẩn mới, chỉ hỗ trợ cho các phiên bản Windows 64bit. UEFI cho phép nhiều lựa chọn khởi động, không quy định hệ thống file cụ thể và có khả năng khởi động cực nhanh, nhanh hơn rất nhiều so với chuẩn cũ BIOS.
Bước 1: Bạn bấm tổ hợp phím
Bước 2: Tìm đến dòng BIOS Mode rồi nhìn giá trị của nó. Như hình dưới thì máy tính đang sử dụng chuẩn UEFI.
Cách 2: Sử dụng MiniTool Partition Wizard
Đây là cách tiện lợi nhất, vì phần mềm còn hỗ trợ nhiều tính năng khác và rất dễ sử dụng.
Link tải phần mềm MiniTool Partition Wizard: Tải về máy.
Bạn mở phần mềm MiniTool Partition Wizard lên sẽ thấy hiện thông tin ổ đĩa là GPT hoặc MBR. Nếu chuẩn ổ đĩa là GPT thì tức nghĩa là máy đang sử dụng chuẩn UEFI tương ứng. Nếu hiện MBR thì tức nghĩa máy đang sử dụng chuẩn BIOS.
Tại đây bạn cũng có thể dễ dàng chuyển đổi chuẩn ổ cứng. Tại cột bên trái bạn sẽ thấy hiện dòng Convert GPT Disk to MBR Disk hoặc ngược lại. Bạn cũng có thể chọn tab Disk, tại đầy bạn sẽ thấy 1 trong 2 dòng Convert GPT Disk to MBR Disk hoặc Convert MBR Disk to GPT Disk sẽ sáng lên.
Cách 3: Sử dụng lệnh trong diskpart
Bước 1: Bạn bấm tổ hợp phím
Bước 2: Nhập lệnh list disk rồi gõ Enter.
- Tại đây, hệ thống sẽ liệt kê danh sách tất cả các ổ cứng (kể cả USB). Bạn nhìn vào dung lượng (cột Size) để xác định ổ cứng. Sau đó nhìn vào cột Gpt, nếu có dấu * tức là chuẩn Gpt, không có dấu * thì là chuẩn MBR.=> Ổ cứng là chuẩn Gpt thì máy của bạn đang sử dụng chuẩn UEFI và ngược lại.
Cách 4: Sử dụng PowerShell
- MBR là chuẩn ổ cứng tương ứng với chuẩn BIOS, MBR giới hạn 4 phân vùng chính cho mỗi ổ đĩa và kích thước đĩa có thể khởi động chỉ đạt ở mức 2.2TB. UEFI dùng bảng phân vùng GUID và sử dụng Globally Unique ID để địa chỉ hóa những phân vùng và cho phép khởi động ổ cứng lên tới 9.4 Zb.
- UEFI vẫn tiếp tục hỗ trợ những phần mở rộng cũ ví dụ như ACPI nhưng không phụ thuộc vào môi trường 16bit. Trước đây, nếu xảy ra lỗi không nhận Ram thì BIOS sẽ phát ra tiếng kêu "bíp" thì thay vào đó trên chuẩn mới những phần mở rộng trong UEFI có thể kiểm tra các bộ phận tốt hơn.
- UEFI là chuẩn mới, chỉ hỗ trợ cho các phiên bản Windows 64bit. UEFI cho phép nhiều lựa chọn khởi động, không quy định hệ thống file cụ thể và có khả năng khởi động cực nhanh, nhanh hơn rất nhiều so với chuẩn cũ BIOS.
3. CÁCH KIỂM TRA MÁY TÍNH ĐANG SỬ DỤNG CHUẨN UEFI HAY LEGACY
Cách 1: Sử dụng lệnh msinfo32Bước 1: Bạn bấm tổ hợp phím
Windows + R, gõ lệnh msinfo32 rồi EnterBước 2: Tìm đến dòng BIOS Mode rồi nhìn giá trị của nó. Như hình dưới thì máy tính đang sử dụng chuẩn UEFI.
Cách 2: Sử dụng MiniTool Partition Wizard
Đây là cách tiện lợi nhất, vì phần mềm còn hỗ trợ nhiều tính năng khác và rất dễ sử dụng.
Link tải phần mềm MiniTool Partition Wizard: Tải về máy.
Bạn mở phần mềm MiniTool Partition Wizard lên sẽ thấy hiện thông tin ổ đĩa là GPT hoặc MBR. Nếu chuẩn ổ đĩa là GPT thì tức nghĩa là máy đang sử dụng chuẩn UEFI tương ứng. Nếu hiện MBR thì tức nghĩa máy đang sử dụng chuẩn BIOS.
Tại đây bạn cũng có thể dễ dàng chuyển đổi chuẩn ổ cứng. Tại cột bên trái bạn sẽ thấy hiện dòng Convert GPT Disk to MBR Disk hoặc ngược lại. Bạn cũng có thể chọn tab Disk, tại đầy bạn sẽ thấy 1 trong 2 dòng Convert GPT Disk to MBR Disk hoặc Convert MBR Disk to GPT Disk sẽ sáng lên.
Cách 3: Sử dụng lệnh trong diskpart
Bước 1: Bạn bấm tổ hợp phím
Windows + R, gõ lệnh diskpart rồi Enter.Bước 2: Nhập lệnh list disk rồi gõ Enter.
- Tại đây, hệ thống sẽ liệt kê danh sách tất cả các ổ cứng (kể cả USB). Bạn nhìn vào dung lượng (cột Size) để xác định ổ cứng. Sau đó nhìn vào cột Gpt, nếu có dấu * tức là chuẩn Gpt, không có dấu * thì là chuẩn MBR.=> Ổ cứng là chuẩn Gpt thì máy của bạn đang sử dụng chuẩn UEFI và ngược lại.
Cách 4: Sử dụng PowerShell
Cách này thì bạn chỉ áp dụng cho phiên bản Windows 10 Version 1703 trở lên.
Bước 1: Gõ Windows PowerShell vào thanh tìm kiếm trên Taskbar, chọn Run as administrator.
Bước 2: Nhập lệnh
Get-Disk | ft -Auto rồi Enter.
- Cách xem tương tự cách 3, tại đây còn hiện cả tên ổ cứng và dung lượng.
Cách 5: Xem trong Disk Management
Bước 1: Tại Desktop, bạn click chuột phải vào This PC (Computer) rồi chọn dòng Manager.
Bước 2: Tại cột bên trái, chọn dòng Disk Management, click chuột phải vào ổ cứng chọn Properties.
Bước 2: Chọn tab Volumes, nhìn xuống dòng Partition style, bạn sẽ thấy chuẩn ổ cứng.
Lời kết: Hy vọng bài viết này hữu ích đối với các bạn trong quá trình Ghost lại máy tính và nạp Rom BIOS.
Bước 1: Tại Desktop, bạn click chuột phải vào This PC (Computer) rồi chọn dòng Manager.
Bước 2: Tại cột bên trái, chọn dòng Disk Management, click chuột phải vào ổ cứng chọn Properties.
Bước 2: Chọn tab Volumes, nhìn xuống dòng Partition style, bạn sẽ thấy chuẩn ổ cứng.
Lời kết: Hy vọng bài viết này hữu ích đối với các bạn trong quá trình Ghost lại máy tính và nạp Rom BIOS.
Bài viết liên quan
Cách đổi màn hình chính khi kết nối nhiều màn hình trong Ubuntu
Cách đổi màn hình chính trong Windows 11
Cách sửa lỗi "you'll need to provide administrator permission......" khi cut, copy, delete file, folder
Cách hẹn giờ tắt máy tính, hẹn giờ khởi động lại, ngủ đông
Cách xoay chiều màn hình trong Windows 10
Cách chụp ảnh màn hình máy tính trong Windows 10
